TIÊN HỌC LỄ, HẬU HỌC VĂN

" Tiên học lễ, hậu học văn", Lễ chưa thành thì văn khó ngấm. Bao nhiêu tinh hoa thâm uyên ấy nếu cái đức không đủ thì khó lòng lĩnh hội mà thành tài.
“Ta đi học là học cho ta, để gây cái phẩm giá của ta, chứ không phải là để khoe với người. Ta chỉ lo không làm được những việc đáng cho người ta biết, chứ không lo người ta không biết mình”.
“Học cho rộng, hỏi cho kỹ; nghĩ cho cẩn thận, phân biệt cho sáng tỏ, làm cho hết sức. Có điều không học nhưng đã học điều gì thì phải học cho kỳ được. Có điều không hỏi, nhưng khi đã hỏi điều gì thì phải hỏi cho thật hiểu. Có điều không nghĩ nhưng đã nghĩ điều gì thì phải nghĩ cho ra. Có điều không phân biệt nhưng đã phân biệt điều gì thì phải phân biệt cho minh bạch. Có điều không làm nhưng đã làm điều gì thì phải cố hết sức mà làm cho bằng được… Nếu quả theo được đạo ấy thì tuy ngu mà cũng thành sáng, yếu đuối rồi cũng thành ra khoẻ mạnh”.
"Người quân tử sợ ba điều: sợ mệnh trời, sợ bậc đại nhân, sợ lời nói của thánh nhân. Kẻ tiểu nhân không biết mệnh trời, nên không sợ, mà còn khinh nhờn bậc đại nhân, giễu cợt lời nói của thánh nhân. Người quân tử ung dung mà không kiêu căng, kẻ tiểu nhân kiêu căng mà không ung dung”.

Thứ Sáu, 25 tháng 10, 2013

Karl Marx mắc bệnh hidradenitis suppurativa

Karl Marx mắc bệnh hidradenitis suppurativa

Trước đây tôi có một bài viết về bệnh trạng của ông Mác, hôm nay qua một anh bạn, tôi mới phát hiện một bài chẩn đoán bệnh của Mác rất đáng chú ý. Trong bài phân tích có tựa đề “The nature and consequence of Karl Marx’s skin disease” (đăng trên tập san British Journal of Dermatology, số tháng 1/2008), Giáo sư Sam Shuster thẩm định các thư từ của Mác và nghĩ rằng Mác mắc một căn bệnh mãn tính về da: Hidradenitis suppurativa (viêm tuyến mồ hôi làm mủ).




Bệnh này từng được Bs Alfred Velpeau mô tả tư năm 1839, nhưng rất ít bác sĩ chú ý. Các nhà sử học đều biết Mác sống rất kém vệ sinh, và bị bệnh nhọt, nhưng lúc đó không ai nghĩ đến chứng hidradenitis suppurativa. Khi đọc qua những lá thư của Mác, Gs Shuster chú ý đến những đoạn Mác than phiền về bệnh tật của mình vào năm 1864 (lúc đó ông đã 46 tuổi). Dĩ nhiên, có thể Mác đã mắc bệnh trước đó. Năm 1867 Mác viết thư cho Friedrich Engels và than phiền rằng những mụn nhọt mưng mủ mọc lên "phía sau mông đít tôi và gần dương vật". (Ông chỉ tâm sự bệnh này với Engels). Theo giáo sư Shuster, đây là những vùng ảnh hưởng tiêu biểu của chứng hidradenitis suppurativa.

Việc chẩn đoán bệnh này có ý nghĩa ngoài y khoa. Gs Shuster quan niệm rằng da là một cơ phận liên lạc (communication organ), và rối loạn da dẫn đến những rối loạn tâm lí. Người mắc bệnh này thường có tâm lí ghét người, câm phẫn, thiếu tự trọng, và thậm chí trầm cảm. Mác mô tả những mụn nhọt mưng mủ như là những con “chó” và “heo” làm ông đau khổ. Nhưng ông vẫn không quên chính trị hoá nó. Mác tự an ủi rằng mấy mụn nhọt này đích thị là một căn bệnh vô sản. Trong một lá thư cho Engels (năm 1867) ông viết: “bọn giai cấp tư sản sẽ nhớ những mụn nhọt của tôi cho đến ngày tàn của chúng”.

Mác là tác giả bộ Tư bản luận và cha đẻ của chủ nghĩa cộng sản. Câu hỏi đặt ra là những bệnh tật, đặc biệt là bệnh hidradenitis suppurativa, có ảnh hưởng gì đến tư tưởng của ông hay không. Không ai biết đích xác, nhưng những gì ông viết trong thư cho bạn bè thì câu trả lời là có ảnh hưởng một phần nào đó. Theo một chuyên gia da liễu khác thì người mắc bệnh này chẳng những có xu hướng dễ phẫn nộ mà còn xa lánh thế tục, và hai xu hướng này bàng bạc trong tác phẩm của ông.


Theo GS Nguyen Tuan

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét